Franciszek Starowieyski. Mistrz plakatu w SOK
Malarz, rysownik, grafik, twórca plakatów, scenografii teatralnej i telewizyjnej. Artysta o barokowej wyobraźni, z genialną precyzją łączący formę z przesłaniem. Znany z upodobania do fantastyki i makabry, rozpoznawalny z uwagi na oryginalny klimat swoich prac, wyniósł plakat do rangi samoistnego dzieła sztuki.
wystawa czynna do 29.02.2016
Galeria Patio, ul. Jana Pawła II 5
wstęp wolny
Wernisaż wystawy odbył się 22 stycznia 2016 roku.
Franciszek Starowieyski pierwsze plakaty projektował na przełomie lat 1950/60 w najlepszym okresie tak zwanej polskiej szkoły plakatu. Jedną z cech wyróżniających plakaty tworzone przez polskich twórców było użycie środków malarskich, dzięki czemu zyskały one walor indywidualnej wypowiedzi artystycznej.
Szczególnie plakaty filmowe, niepodlegające sztywnym rygorom ówczesnej propagandy i wolne od nacisku zleceniodawcy, ponieważ w istocie nie musiały reklamować filmów, zyskiwały autonomiczny status dzieła sztuki. Projekt plakatu do filmu “Złodziej” z 1957 r. Starowieyskiego (wg relacji autora namalowany pędzlem do golenia Marka Hłaski) jest wspaniałym wyrazem artystycznej swobody i ekspresji.
W kolejnych swoich mistrzowskich realizacjach do filmów i przedstawień teatralnych: “Frank V” 1962 r., “Teresa Desqueyroux” 1964 r., “Czerwona Magia” 1971 r., przepełnionych atmosferą marzenia sennego, grozy i tajemnicy, autor czerpie obficie z poetyki surrealizmu.
W latach 70-tych XX w. Starowieyski w swoich artystycznych kreacjach coraz częściej nawiązuje do erotyki i śmierci, zaczyna też datowanie swoich prac o 300 lat wstecz, podkreślając tym swój związek z epoką baroku. Artysta czerpał z natury, operując doskonałym warsztatem rysownika i kaligrafa, tworzył niesamowite wizje z motywami ludzkich i zwierzęcych kształtów, kości, czaszek i roślin. Z końcem lat 70-tych Starowieyski odchodzi powoli od plakatu koncentrując się na swoim Teatrze Rysowania, który składa się ze spektakli z udziałem publiczności.
Po roku 1989 wraz z przemianami ekonomicznymi w Polsce kończy się epoka artystycznego plakatu filmowego. Starowieyski tworzy nieliczne plakaty do swoich wystaw oraz do przedstawień teatralnych, powstają m.in. realizacje dla Warszawskiego Teatru Powszechnego: “Trzy wysokie kobiety” 1996 r., “Wariacje Goldbergowskie” 1984 r.
Plakatowa twórczość Starowieyskiego, którą stanowi ponad 360 zrealizowanych projektów, jest niezwykłym pokazem indywidualnych wizji artysty przedstawionych w perfekcyjnej plastycznej formie będącej wynikiem doskonałego warsztatu autora. Na wystawie w Suwalskim Ośrodku Kultury prezentowany jest wybór 30 plakatów z kolekcji Galerii Plakatu Polskiego Poster.pl – działającej w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.
Dariusz Zgutka, Galeria Plakatu Polskiego w BUW
FRANCISZEK STAROWIEYSKI
Jeden z twórców Polskiej Szkoły Plakatu – od 1956 r. zrealizował ponad 300 plakatów. Uprawiał grafikę użytkową, plakat, rysunek, malarstwo – inspirowały go secesja i surrealizm, był wielbicielem baroku (od 1970 roku zaczął datować swoje prace 300 lat wstecz). Znawca i kolekcjoner dzieł sztuki, barwna postać i gawędziarz – artystyczny pseudonim Jan Byk (w 1971 powstał film “Bykowi chwała” poświęcony sztuce artysty, reż. A. Papuziński). Urodzony 8 lipca 1930 r. w Bratkówce (Podkarpackie) – zmarł 23 lutego 2009 r. w Warszawie.
Studiował na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie (1949-1952) u W. Weissa i A. Marczyńskiego, następnie na Warszawskiej ASP (1952-1955), dyplom w pracowni M. Byliny. Był wykładowcą Berliner Hochschule der Kunste (1980), od 1993 r. Europejskiej Akademii Sztuki w Warszawie. Od 1981 r. tworzył spektakle Teatru Rysowania, zrealizował ponad 20 spektakli m.in.: w Wenecji, Paryżu, Sewilli, Chicago, Spoleto, w Katowicach i w Warszawie.
Autor scenografii teatralnych i telewizyjnych – nagroda “Złotej Maski” za scenografię do Króla Ubu K. Pendereckiego w Teatrze Wielkim w Łodzi, 1994. Należał do Alliance Graphique International (AGI). Jego prace znajdują się w zbiorach muzeów i kolekcjach prywatnych na na całym świecie m.in.: Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku, w którym jako pierwszym Polak, miał indywidualną wystawę w 1985 r.
Główne nagrody:
- Najlepszy Plakat Warszawy, 1970, 1971, 1982;
- Grand Prix na Biennale Sztuki Współczesnej w Sao Paulo, 1973;
- Grand Prix za plakat filmowy na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes, 1974;
- Srebrny Medal na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie, 1974;
- Złota Plakietka na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago, 1979;
- Annual Key Award magazynu “Hollywood Reporter”, 1975/6;
- Srebrny Medal na 17 Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie, 2000.
Kategoria: Archiwum
