Wernisaż wystawy fotografii: Odległe kamieni milczenie
CSW & Galeria Andrzeja Strumiłły, ul. Kościuszki 45
Środa, 23.10, godz. 18:00
Wystawa będzie prezentowana do końca 2013 roku
Zamysł wystawy polega na zaprezentowaniu fotografii traktowanej wręcz dokumentalnie. Autor fotografuje, wydawałoby się, zwykłe, pole kamienie, kamienie polodowcowe, jakich wiele na Suwalszczyźnie. Z jednej strony ukazuje kamienie zawalidrogi, zawadzające w uprawie roli ze względu na ich ilość i wielkość. Z drugiej pokazuje takie same kamienie polodowcowe, które pełniły i nadal pełnią rolę kultu religijnego. Stały się w swoim czasie na obszarach cmentarzy żydowskich macewami służącymi jako pomniki pamięci i czci zmarłych. Kamienie-macewy dostawały skromne, prymitywne inskrypcje w języku hebrajskim. Świadczyło to o ubóstwie tamtejszego społeczeństwa jak i skromnych umiejętnościach rzemieślników pracujących w kamieniu. Nie jest to dziwne, bowiem niektóre z tych macew pochodzą z XVI i XVII wieku.
Fotograficzne rejestracje kamiennych macew pochodzą z dwóch cmentarzy: w Krynkach (cmentarz tzw. Stary) i Tykocinie. Owe kamienie odegrały znamienną rolę – doczekały się służebnej roli strażnika religijnego kultu zmarłych. Znalazły się w obszarze funkcjonowania pewnej kultury społeczeństwa żydowskiego.
Uwzględniając to, że miejsca na cmentarze były typowane w miejscu ugorów, obecny wygląd kirkutów przypomina przypadkowe pozostałości polodowcowych śladów. Macewa – kamień z obszaru religii i kultury – przechodzi ponowną metamorfozę – przenosi się ponownie w obraz natury.
Autor zderza te fotograficzne obrazy kamieni z licznymi kamieniami z obszaru stanowisk geologicznych nazwanych „głazowiskami”…
Czasami trudno odróżnić kamienie cmentarne od innych kamieni z „głazowisk”, kamieni „nieruszanych” od czasu zrzutu polodowcowego. Tylko podpisy pod zdjęciami rozszyfrowują tę kamienną zagadkę.
Wystawa jest swoistym przyczynkiem do refleksyjnego rozpoznania tak naprawdę mało znanej wiedzy o kulturze religijnej Żydów z obszaru cmentarnych nagrobków Polski północno-wschodniej.