Wspominanie Strumiłły | 95. rocznica urodzin

fot. Piotr Kopciał

Andrzej Strumiłło – artysta malarz, grafik, fotografik, ilustrator książek, autor wierszy i dzienników, animator życia artystycznego i społecznego. Urodził się 23 X 1927 r. w Wilnie. Dzieciństwo spędził na ziemi mińskiej. Uczył się w szkołach m.in. w Święcianach, Lidzie, Nowogródku. Wiosną 1945 r. przybył transportem do Lublina wraz z matką i dwiema siostrami. Następnie rodzina przeniosła się do Łodzi. Tam podjął studia w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w zakresie malarstwa dekoracyjnego i grafiki użytkowej pod kierunkiem Władysława Strzemińskiego. W 1947 r. przeniósł się do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Należał do Grupy Samokształceniowej Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej, która odegrała ważną rolę w historii polskiej sztuki. Dyplom magistra sztuki otrzymał w 1950 r. Był asystentem prof. Eugeniusza Eibischa na tej uczelni w latach 1949-1951, następnie asystentem prof. Tadeusza Grygiela i Adama Rychtarskiego w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi (1952-1953). Okres 1953-1956 spędził wraz z żoną i dwójką dzieci w mazurskiej wsi Krzyże nad Jez. Nidzkim w Puszczy Piskiej. W październiku 1956 r. zamieszkał w Warszawie (do 1986 r.). W tych latach rozpoczął współpracę z Polską Izbą Handlową (projektował pawilony wystawiennicze), co umożliwiało wyjazdy za granicę; zwiedził wówczas, m.in.: Pekin (1962), Moskwę (1959), New Delhi (1959), Saloniki (1960), Zagrzeb (1963), Damaszek (1964), Antwerpię (1967), Pragę (1967). Projektował w latach 1970-1980 polskie pawilony przemysłu ciężkiego na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Jednocześnie zajmował się różnymi dziedzinami sztuki użytkowej, m.in. scenografią oraz ilustrowaniem i projektowaniem książek. Odbył w latach 1953–1980 wiele podróży zarówno służbowych, jak i w ramach wymiany kulturalnej: Rumunia, republiki dalekowschodnie ZSRR, Chiny, NRD, Włochy, Indie, Jugosławia, Syria, Turcja, Belgia, Mongolia, Francja, Wietnam, Wielka Brytania, Nepal, Szwecja, Japonia i Tajlandia. Podczas tych wyjazdów tworzył cykle rysunków i fotografii oraz gromadził dzieła sztuki i przedmioty kultury materialnej Dalekiego i Środkowego Wschodu. Od drugiej połowy lat siedemdziesiątych coraz częściej przebywał na Suwalszczyźnie. W 1977 r. wraz z rzeźbiarzem Janem Bohdanem Chmielewskim zainicjował doroczne międzynarodowe interdyscyplinarne spotkania artystów, naukowców, ekologów, pracowników kultury pn. „Sztuka i środowisko” (od 1986 – „Kultura i środowisko”), organizowane do 1994 r. pod patronatem wojewody suwalskiego w Wigrach; pełnił funkcję komisarza. Od IX 1982 do IX 1984 przebywał w Nowym Jorku, gdzie kierował pracownią graficzną (Graphic Presentation Unit) przy Sekretariacie Generalnym ONZ. Po powrocie zamieszkał w 1985 r. w Maćkowej Rudzie. Dom swój uczynił miejscem niezliczonych spotkań artystów krajowych i zagranicznych, animatorów kultury, polityków i działaczy społecznych, duchownych, grup młodzieży i zespołów artystycznych. W posiadłości pobudował galerię, w której organizował wystawy i inne zdarzenia artystyczne. Należał do ogólnopolskich gremiów, m.in. Rady Kultury i Sztuki przy Ministrze Kultury i Sztuki, zarządu Fundacji Kultury Polskiej, Kapituły Złotego Berła Kultury Polskiej. Jednocześnie uczestniczył w życiu kulturalnym i społecznym Suwałk oraz regionu. Współpracował z suwalskim Biurem Wystaw Artystycznych (1977-1994). Od 1992 r. pozostawał w bliskich relacjach z Ośrodkiem „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” i Fundacją Pogranicze w Sejnach, propagując ideę współistnienia narodów i kultur. Stale zajmował się twórczością malarską, grafiką, projektowaniem publikacji albumowych. Miał wiele wystaw indywidualnych (malarstwa, rysunku, fotografii i ilustracji) w kraju i za granicą. W latach 1997–2001 był kuratorem międzynarodowych plenerów rzeźbiarskich „Integrart”, które odbywały się na Suwalszczyźnie. Uczestniczył w powstaniu w Suwałkach galerii, która w latach 2008– 2020 działała w strukturze Muzeum Okręgowego pod nazwą Centrum Sztuki Współczesnej Galeria Andrzeja Strumiłły. Za twórczość artystyczną i działalność społeczną otrzymał wiele nagród państwowych, m.in.: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1999), Złoty Krzyż Zasługi. Został odznaczony złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (7 IX 2005) w dziedzinie sztuki wizualne i plastyczne. Otrzymał tytuły Zasłużonego dla Miasta Suwałk (2001) i Honorowego Obywatela Miasta Suwałk (2002), przyznany „w dowód najwyższego uznania dla twórczych i popularyzatorskich dokonań oraz udziału w życiu kulturalnym Suwałk” oraz Włócznię Jaćwingów (2017). Zmarł 9 IV 2020 r. w Maćkowej Rudzie, pochowany został na cmentarzu parafialnym w Magdalenowie. Pozostawił ogromny i różnorodny dorobek artystyczny.